.: 09 January 2011

Saturday, January 15, 2011

Adakah Semuanya Dah 'Beres' YB?

Cuma nak mengimbas kembali sedikit cerita di telang usan sebelum penggal 5 tahun melabuh tirai. Mungkin ada banyak cerita lagi dan kita masih banyak masa untuk berbicara lagi.

Masalah tanah NCR. Baru –baru ini diumumkan perimeter survey akan dibuat di seluruh kawasan di Baram. Adakah tindakan ini telus, sekiranya banyak kawasan di ulu Baram telah diberi konsesi kepada syarikat kroni terutamanya yang syarikat perladangan kelapa sawit dan juga balak. Malah ada banyak lagi tanah diantara persempadanan kampong yang dikatakan ‘State Land’ terutama tanah yang dikenali sebagai ‘Tu’an’ or ‘ Pemakai Menua’ oleh penduduk tempatan. Jadi tanah mana yang akan disukat? Adakah perimeter survey akan mengukur keliling kawasan kampong dan dusun-dusun buah-buahan sahaja sebagai NCR? Dan selebihnya…State Land..?

Cadangan Empangan Baram-projek yang akan dibuat selepas Bakun dan Murum. Projek ini mendapat bantahan awal daripada kebanyakan masyarakat ulu Baram dan juga beberapa badan NGO . Di dalam kerancakan memperkenalkan projek ini, beliau telah melahirkan kenyataan yang cukup kontroversi ..”Dam is God Gift”.

Jalan LAPOK. Sinonim dengan nama jalan ini, isu ini memangpun telah lapok dan tidak pernah mendapat jalan penyelesaian hingga sekarang.YB telang Usan mungkin telah lali dengan kritikan setelah 3 penggal memeggang mandat di DUN Telang Usan. Dan seperti biasa, cerita tentang jalan Lapok ini akan menjadi hangat apabila pilihanraya semakin hampir.

Kemudahan asas air dan elektrik. Cuma ada sedikit kelegaan apabila ada peruntukan tangki air telah diagihkan di Telang Usan. Walaubagaimanapun, jika melihat dari sudat pandangan jauh, sampai bila OU hidup dengan air tadahan air hujan terus ke dalam tangki?. Apakah kualiti air yang tidak dirawat ini selamat?. Ketiadaan sumber elektrik mendorong penduduk Telang Usan banyak bergantung kepada enjin gererator. Apakah kita terfikir bagaimana bebannya di masa harga minyak kian naik?.

Merubah perlantikan ketua-ketua masyarakat. Menegaskan semua ketua masyarakat berkerja selari dengan hasrat kerajaan. “Ketua masyarakat tidak seharusnya menggigit tangan orang yang member mandat kepada beliau”, YB Lihan. Ini jelas terbukti bahawa beberapa ketua masyarakat telah menerima musibah seperti di Long Semiyang, Long Bedian dan juga perlantikan ketua masyarakat yang berunsur ‘favoritism’ dan bukanya sokongan penduduk kampong.

Kes rogol masyarakat Penan-Mula dihebahkan melalui media oleh Borneo Manser Fund (BMF) pada 15 Sept 2008. Adakah kes ini telah diselesaikan?

MOGOK oleh masyarakat Penans dari Long Nen, Long Belok, Long Sayan, Long Kevok, Long Bayan, Ba Marong dari Sungai Layun, Tutoh. Tindakan ini susulan janji yang dikatakan masih tidak ditunai termasuk pengetepian hak tanah, air, elektrik dan tadika untuk anak-anak mereka bersekolah.

Pembiayaan biasiswa bagi menggalakan masyarakat Penan melanjutkan pelajaran dalam bidang teknikal dan bagi meninggalkan cara kehidupan tradisional mereka. Beberapa pelajar Penan dihantar ke Kuching Youth Development Center (KYDC)dan dibantu oleh Pemuda Parti Pesaka Bumiputra Bersatu (PBB) yang diterajui oleh En.Dennis Ngau...yang ini Beres..!

Tukar terma Orang Ulu kepada Lun Dayah?.Hmmmmm...idea ini pernah menghangatkan ruangan kritikan di media internet.

Program E-Kasih. E-Kasih merupakan satu sistem pangkalan data keluarga miskin yang diwujudkan diperingkat nasional bagi membantu merancang, melaksana dan memantau program kemiskinan. Mereka yang layak mendaftar dalam program berkenaan adalah memenuhi kriteria status kemiskinan bedasarkan pendapatan per kapita isi rumah Pendapatan Garis Kemiskinan (PGK) 2007.Ini bermaksud isi rumah yang mempunyai pendapatan kurang daripada RM1,000 sebulan di kawasan luar bandar dan RM1,500 bagi kawasan bandar...beres YB..!

Kedaya Telang Usan Agropolitan Project in Lio Mato, Baram. Program ini Dikatakan akan “Makmurkan Baram” dalam tempoh 3-5 tahun akan datang....Hmmm BERES..!!

Pembangunan kawasan perlancongan di Tenyok, Long Bedian...BERES..!. Bagaimana dengan kampung-kampung lain?. Adakah program seumpama ini juga turut diperkenalkan.?

Pembinaan Empangan Hidro mini di Ulu Baram- Di dalam suasana bantahan terhadap empangan Baram di bawah plan SCORE, projek empangan mini ini diperkenalkan di Ulu Baram bagi menampung keperluan setempat. Mengikut anggaran kasar, kawasan yang dicadangkan terletak di dalam liputan kawasan yang akan ditenggelami air sekiranya Empangan Baram mengambil tempat. Jadi, untuk apa ia diperkenalkan?. Sekiranya empangangan "God Gift" dibatalkan,saya percaya 100% OU menyokong pembinaan Hidro mini bagi menaggani keperluan elektrik di setiap kampung di Baram. Hmmmm...yang ini tak beres YB.

Jika PM turun ke padang melihat sendiri hasil 5 tahun di semua kampung di Telang Usan mungkin ini maklum balas beliau...

Thursday, January 13, 2011

Tiada Kesudahan Dengan Isu Pengambilan Tanah

Beberapa petikan tek ucapan Violet Yong, DAP di DUN Sarawak pada 14.11.2010. Antaranya menyentuh soal pengambilan tanah dan juga beberapa soalan-soalan berani yang menyentuh harta kekayaan yang dimiliki KM.

"Below is my text of speech I read in the Dewan on Thursday and the
occasion interruption which I wanted to share with all Sarawakians.

I have to bring to your attention the seriousness of the grabbing of
land in Sarawak by you-all-know-who.

So many parcels of land have been taken away, land that belonged to
the State that is rightfully owned by all the people of Sarawak and
should be used for building hospitals, schools, roads or sport
facilities. But, NO, in the “Name of Urban Development”, these lands
are taken away right under our nose and given to private cronies
companies to enrich themselves.

Private lands are now being grabbed by the BN State Government without
fair compensation parcel by parcel. One stark example is the Bako
lands where 3,000 acres of land that has been and still is until today
subject to Section 47.

(At this junction I was interrupted as they want to know who I am
referring to. I told them, “ you be patient. I will let you know who
later. keep your ears clear and clean”) since 38 donkey years ago are
now going to be taken away by the BN state government without fair,
reasonable and adequate compensation paid to landowners
"

Monday, January 10, 2011

Penantian di DUN Telang Usan

Beberapa usaha kebelakangan ini dilipat ganda terutama pembangunan infrastruktur di daerah Telang Usan. Di mata pengkritik usaha drastik ini dilihat sebagai satu gimik politik dan helah memancing pengundi OU. Petanda-petanda ini jelas bahawa pilihanraya negeri tidak lama lagi dan mungkin selewat-lewatnya pada bulan March. Di DUN Telang Usan, teka-teki belum terjawab lagi siapa yang bakal menyahut persaingan merebut kerusi Telang Usan yang kini agak panas. Bagi YB Lihan Jok penghujung penggal lima tahun beliau berkhidmat semakin hampir dan masih terdapat persoalan dan kritikan terhadap beliau belum lagi terjawab. Ada khabar juga beliau mungkin akur dan melepaskan tanggjawab ini kepada penyandang beliau dari kampung Long Bedian, En Dennis Ngau. Walau apa pun nama baru seperti Dennis Ngau tiba-tiba menjadi bualan di lidah pengkritik dan media internet kerana haluan dan latar belakang beliau mungkin tidak jauh berbeza dengan yang terdahulu…maklumlah dari kampung yang sama dan latarbelakang politik serta fahaman yang sama.

Beberapa bulan yang lepas, veteran politik Kebing Wan telah awal-awal menyatakan beliau akan bertanding pada pilihanraya yang akan datang. Sejurus selepas kenyataan tersebut, berbagai tomahan dan kritikan telah dilemparkan kepada beliau supaya terus berundur dari pentas politik. Sebelum ini, beliau akan bertanding bagi kerusi SNAP. Ada juga ura-ura bahawa DAP mungkin akan mencuri peluang untuk bertanding seperti yang dinyatakan oleh Protem Komiti Bahagian Marudi, En Michael Tuah Ding. Walaubagaimanapun, teka-teki ini akan terjawab pada hari penamaan calon nanti…manalah tahu En Harrisson Ngau yang kini aktif di pihak PKR mungkin mempunyai potensi dan akan mencuba nasib.???

Ways Forward

Kenyataan Mesyuarat Masyarakat Orang Asal Sarawak Sempena Seminar Mengenai Hak Tanah Orang Asal Yang Dianjurkan
Oleh SUHAKAM
27 – 29 Mac 2005
Hotel Harbour View, Kuching

KAMI, Ketua-Ketua masyarakat, ahli-ahli Jawantankuasa Kemajuan dan Keselamatan Kampung (JKKK), ahli-ahli Persatuan-Persatuan Orang Asal, ahli-ahli Persatuan Rumah Panjang/Kampung serta wakil-wakil Rumah Panjang masyarakat Orang Asal di Sarawak telah bermesyuarat di Hotel Habour View, Kuching, Sarawak pada 28 – 29 Mac 2005 sempena Seminar mengenai Hak Tanah Orang Asal yang dianjurkan oleh SUHAKAM untuk membincangkan masalah-masalah yang dihadapi oleh masyarakat kami.

Terlebih dahulu, kami ingin menyampaikan setinggi-tinggi tahniah dan terima kasih kepada pihak SUHAKAM kerana memulakan inisiatif untuk menganjurkan Seminar sebegini yang julung kali diadakan untuk seluruh Negeri Sarawak. Adalah diharapkan bahawa inisiatif sebegini dapat diteruskan oleh pihak SUHAKAM bukan sahaja di Sarawak tetapi di seluruh Malaysia demi melindungi hak Orang Asal di Negara yang kita cintai ini.

Hasil daripada perbincangan tersebut, kami telah mengenal pasti isu dan masalah yang sedang kami hadapi seperti berikut:

1. Kawasan Tanah Adat kami diceroboh oleh syarikat-syarikat swasta untuk menjalankan aktiviti-aktiviti pembalakan, perladangan komersial secara besar-besaran dan pembangunan-pembangunan yang lain tanpa terlebih dahulu mendapat izin dan persetujuan dari kami;

2. Pencerobohan oleh syarikat-syarikat swasta tersebut telah melanggar adat, budaya dan tatasusila kaum masyarakat kami. Syarikat-syarikat tersebut juga tidak menghormati Hak Adat kami dan telah mencabuli hak tanah NCR kami terutamanya ke atas “Pulau” dan “Pemakai Menoa” kami;

3. Kerajaan Negeri Sarawak sering kali mengeluarkan “Provisional Lease” dan lesen pembalakan sebarangan kepada syarikat-syarikat swasta yang melibatkan kawasan Tanah Adat kami tanpa terlebih dahulu memaklum dan mendapat keizinan bebas kami (without our free prior informed consent);

4. Tempoh 60 hari daripada tarikh warta dikeluarkan oleh Kerajaan Negeri kepada masyarakat kami untuk mengemukakan tuntutan pampasan ganti-rugi terhadap harta-benda kami sekiranya Tanah Adat kami diambil milik /dihapus (acquired) oleh Kerajaan Negeri adalah terlalu singkat dan warta tersebut tidak tersebar ke semua lapisan masyarakat kami;

5. Pampasan yang kami terima daripada Kerajaan Negeri jika Tanah Adat kami diambil milik oleh Kerajaan adalah hanya untuk harta-benda dan tanaman yang terdapat di atas Tanah Adat kami dan tidak termasuk nilai sebenar tanah tersebut. Pampasan yang diterima untuk harta-benda dan tanaman kami juga tidak setimpal dengan nilai pasaran terkini;

6. Kebanyakkan Tanah Adat kami tidak mempunyai rekod atau dokumen rasmi yang mengesahkan bahawa Tanah Adat yang kami duduki adalah hak milik kami. Kerajaan Negeri tidak menjalankan survei pemetaan ke atas sempadan kawasan Tanah Adat kami oleh itu sering terjadi konflik di antara pihak kami dengan syarikat-syarikat swasta;

7. Akibat daripada aktiviti-aktiviti pembalakan, perladangan dan industri-industri ekstraktif yang dilaksanakan di atas Tanah Adat kami maka terjadinya kerosakkan terhadap tanaman-tanaman serta harta benda kami. Pencemaran alam sekitar juga sering berlaku, contohnya berlakunya tanah runtuh, air sungai menjadi keruh dan cetek akibat lumpur lalu mengakibatkan banjir dan serta menjejaskan sumber air minuman kami.

Dengan Kenyataan ini kami mengesa SUHAKAM untuk meyarankan Kerajaan Pusat dan Kerajaan Negeri Sarawak untuk:

1. melindungi Hak Adat (NCR) dan hak-hak kami di atas tanah adat serta sumber daya kami dengan meminda Seksyen 5(3) Kanun Tanah Sarawak (Sarawak Land Code) berkenaan dengan penghapusan Hak Adat masyarakat Orang Asal ke atas Tanah Adat untuk tujuan umum di mana sebelum hak masyarakat orang asal ke atas Tanah Adat dihapuskan suatu sesi dialog harus diadakan dengan masyarakat yang terlibat;

2. menjalan survei pemetaan dan merekodkan semua tanah NCR masyarakat Orang Asal di Sarawak serta memberikan dokumen rasmi yang mengesahkan hak milik Orang Asal ke atas Tanah Adat, dengan ini, konflik tentang kawasan dan hak-hak tanah antara masyarakat orang asal dan kerajaan dapat di atasi;

3. menghentikan pengeluaran “provisional lease” dan lesen pembalakan secara sebarangan kepada syarikat-syarikat perladangan dan pembalakan yang melibatkan kawasan tanah NCR kami sehingga survei pemetaan dapat dilaksanakan untuk menentukkan lokasi dan keluasan “Provisional Lease” dan lesan balak tersebut dan mengeluarkannya daripada Tanah Adat kami sekiranya didapati telah memasuki kawasan tersebut;

4. mengarahkan syarikat-syarikat swasta yang beroperasi dalam kawasan Tanah Adat kami untuk menghentikan kegiatan mereka dengan segera sehingga pertikaian hak ke atas tanah tersebut diselesaikan;

5. menghapuskan tempoh 60 hari untuk warta kerajaan yang mewartakan pengambilan hak milik Tanah Adat kepada Tanah Kerajaan dan sebaliknya mengadakan perbincangan dengan semua pemilik tanah yang terlibat sehingga sebuah penyelesaian dipersetujui oleh semua pihak;

6. mengumum dan mengedar salinan warta kerajaan tentang projek atau rancangan kerajaan yang berkaitan dengan hak NCR kami kepada tiap-tiap rumah panjang/kampung di kawasan yang terlibat/terjejas oleh warta tersebut;

7. memberitahu dan mengadakan perjumpaan dengan semua lapisan masyarakat rumah panjang/kampung mengenai perancangan pembangunan tanah adat di kawasan kami, seterusnya menghormati segala keputusan yang diambil oleh masyarakat kami;

8. membayar pampasan untuk Tanah Adat yang diambil milik oleh kerajaan yang setimpal dengan nilai pasaran terkini dan tidak terhad kepada tanam-tanaman dan harta-benda di atas tanah tetapi termasuk nilai sebenar tanah tersebut;

9. mengubal dan meminda undang-undang yang melibatkan hak masyarakat Orang Asal supaya ia mesra Orang Asal serta menyokong undang-undang adat masyarakat Orang Asal demi memperkukuhkan hak mereka dan bukannya menghakis hak tersebut;

10. meminda Kanun Tanah Sarawak untuk khususnya memasuki “pulau”, “temuda” dan “pemakai menoa” di bawah definisi Tanah Adat Orang Asal (Native Customary Land) di bawah Seksyen 2 Kanun tersebut;

11. meminda Bahagian IV “Practice of Land Surveyors ETC.” Seksyen 17 Ordinan Jurukur Tanah (Land Surveyors Ordinance) yang mengatakan “without prejudice to Section 104 of the Code, no person shall unless he is a land surveyor” dengan “Nothing in this Ordinance shall affect the righ of any person, not being a land surveyor to undertake surveys other than title surveys”.

12. menubuhkan suatu pesuruhanjaya bebas khas (National Native Land Commission) untuk mengendali hal-hal dan menyelesaikan isu-isu yang melibatkan hak masyarakat Orang Asal di Malaysia.

Maka kami dengan sebulat suara menyatakan sokongan kami ke atas usaha yang diambil untuk menyelesaikan isu-isu dan masalah-masalah kami seperti di atas:

Nama/Persatuan:

1. Jetli Jelian
Persatuan Kebajikan Masyarakat Nanga Tada (PKMNT), Kanowit

2. Usang Ak Labit
Persatuan Gerempong Anembiak Pelugau (GAP), Balingian

3. Nyalau Ak Geli
Sarawak Dayak Iban Association (SADIA)

4. Bangau Ak Panggai
Persatuan Gerempong Rakyat Ulu Balingian – Ai Tepus (GERUBAT)

5. TR. Siba Ak Bunsu
Jaringan Tanah Hak Adat Bangsa Asal Sarawak (TAHABAS)

6. TR. Banyang Ak Ramai
ADC Rumah Banyang & Rumah Agam, Bintulu

7. Ibi Ak Uding
Sarawak Dayak Iban Association (SADIA), Kpg. Merakai, Serian

8. Unus Ak Kalom
Sarawak Dayak Iban Association (SADIA), Kpg. Sebuyau, Simunjan

9. Limi Ak Kundi
Melikin Bukar Sadong Association (MEBUSA), Kpg. Pa’on Gahat, Serian

10. TR. Christopher Ak Ambu
Strap Ulu Land Development Action Committee (SULDAC), Sri Aman

11. Masa Ak Nangkai
Strap Ulu Land Development Action Committee (SULDAC), Sri Aman

12. Jacob Ak Imang
Strap Ulu Land Development Action Committee (SULDAC), Sri Aman

13. Anthony Belon
Strap Ulu Land Development Action Committee (SULDAC), Sri Aman

14. TR. Engkana Ak Talap
Strap Ulu Land Development Action Committee (SULDAC), Sri Aman

15. Maurice Ak Aben
Persatuan Kebajikan Masyarakat Nanga Tada (PKMNT), Kanowit

16. Jesus Robin Ak Timboo
Persatuan Masyarakat Sungai Gelasah – Suai, Suai

17. Francis Ak Imban
Persatuan Masyarakat Iban Bong-Teru, Tinjar, Baram (BICA)

18. Pauli bin Amus
Kpg. Hilir Meludam, Betong

19. Kathleen Supang
Kpg. Abok, Pantu, Sri Aman

20. Walter Chambers Najod

21. Alias Bon Ak Ulat
Persatuan Rumah Ulat, Sungai Manong, Niah

22. Jeron Ak Loben
SADDA, Bau

23. Bihai Ak Nyah
JKKK Krokong, Bau

Hakikat NCR

Sumber: Asas Tanah NCR Kayan Kenyah Diperjadikan: Adet Kayan Kenyah 1994, Seksyen 84
Oleh: Temenggong Pahang Deng Anyi.

Clause 23: …..Hakikatnya, sejak tahun 1970 memang Ketua Masyarakat Kayan Kenyah sudah berkali-kali dan bermati-matian momohon Kerajaan menyukat tanah dan memohon surat-surat yang perlu. Kerajaan selalu menjawab tidak perlu memberi surat tanah temuda. Dengan alasan tanah NCR tidak boleh diambil oleh orang lain kerana ia diiktiraf oleh kerajaan. Kebun-kebun adalah sebagai geran tanah kamu yang di pedalaman. Kampung kamu sudah beratus tahun berada di sana itulah sebagai bukti dan geran tanah kamu katanya. Tetapi yang terjadi sekarang kompeni tidak peduli. Apabila tuntutan dan permintaan orang tempatan tidak ditunai dan tidak dipedulikan oleh kompeni, terpaksalah mereka mengambil tindakan Undang-Undang, malah juga melanggar undang-undang bagi meneggakan keadilan serta menuntut hak mereka. Perkara ini harus diberi perhatian sewajarnya oleh pihak kerajaan dan mempastikan masyarakat kami tidak ditindas, disamping hak kami wajib dihormati.